Torsievering achter

[Guest]

ALLEMAAL NOG DE BESTE WENSEN VOOR 2007!!!

Daar ben ik weer eens. Was een beetje afwezig maar dat kwam/komt door de enorme berg werk die ik hier heb liggen. Ik dacht hier part-time te gaan werken voor de NS (online) maar dat is tegenwoordig ook al weer 40 uur per week...

... en was een beetje verdiept in onze auto's hier. Voornamelijk 912.
Want de laatste paar keren dat ik aan het rijden was hoorde een een zwaar metaal-op-metaal geluid. Uiteindelijk waren het dus de (beruchte) rubbers om de torsie staven achter. Nu heb ik al nieuwe besteld maar ik was nieuwsgierig of ik de boel los kon krijgen na 40 jaar. Dus eerst maar een geprobeerd alles 'gangbaar/losbaar' te krijgen en dat was geen slechte gedachte want het heeft me een aantal uren gekost om de torsiestaven los te krijgen van de draagarm-platen (goede woord?) zie foto, niet van mij, hier onder.



Nou alles los dus en toen weer in elkaar. En zoals de meesten wel weten is dit een van de grootste uitdagingen op het gebied van onze klassieke 911/912's. Het heeft me dus ook weer inderdaad uren gekost om beide kanten weer een beetje op gelijke hoogte te krijgen.

Wat een teringwerk. Eerst moet alles in elkaar voordat je kan zien of het goed is en zo niet dan moet alles weer los. Voordeel is wel dat ik het nu met mijn ogen dicht kan.

Beide kanten staan dus nu binnen 2cm gelijk. Niet genoeg echter.

MIJN VRAAG IS DAARMEE:

Wie heeft er ervaring met het fijnstellen van de ophanging. Werken die twee aparte exentrische boutjes echt om de boel precies gelijk te krijgen? En heeft nog iemand tips daar over?

Voor de geinteresseerden, ik heb mijn info van de volgende pagina's:

http://www.pelicanparts.com/techarticles/911_suspension_bushings/911_suspension_bushings.htm

http://www.hillmanimages.com/912/bushings.html

[Johan]

Barwaut,

Was het niet juist op dit moment (zie foto)....



...... waarop Wim uitgelegd kreeg dat de afstelling van de draagarmen wel heel erg preciesie-werk is (met gradenboog).
Wel dapper dat je aan deze klus bent begonnen [8D].

Helaas kan IK je niet verder helpen [V].

Succes![img]

[Marcel]

Barwaut, ook de beste wensen!

Ik heb jouw vraag over de achterste rubbers met aandacht gevolgd op het www.912bbs.org. Toen ik die link van Pelicanparts zo las, leek het me toch best goed zelf te doen.

Naar aanleiding van de techsession bij CPR, waar inderdaad verteld werd dat het specialistenwerk was, durfde ik het niet zelf te doen. Ik heb het laten doen, maar ik ben er bij gaan staan en moet zeggen dat het me meeviel. Ik durf het nu ook wel zelf te doen.

Mijn auto staat nu iets scheef (links 2 cm lager), zelf denk ik dat het komt omdat de schokbreker aan vervanging toe is (hoor je tijdens het rijden) Ik denk dat de KONI schokbreker na 40 jaar in één stand staan het nu plots niet meer aankan (krijgt door verlagen iets meer druk) Binnenkort wil ik de schokbrekers zelf vervangen. Als de auto dan nog scheef staat wil ik de draagarm ook zelf bijstellen.

Maar om op jouw vraag terug te komen: dat fijn afstellen met die twee aparte exentrische boutjes is ook nieuw voor me. Ik ben ook erg benieuwd.

P.s. ik ga niet mee in het verhaal van de originele rubbers niet goed zijn. Voor ons recreatieve gebruik voldoen ze volgens mij prima ...

[Barwaut]

Bedankt voor de reacties.

Ik wist inderdaad zoals ik al schreef dat die ophanghing een van de meest tricky onderdelen is om zelf te doen.
Maar zoals Marcel aangeeft, het is wel mogelijk. Kost alleen heel veel tijd omdat je geen ervaring hebt en zelf moet ondervinden wat verschillende instellingen doen.

Zo ben ik er nu achter dat je het beste de stand van lange blad wat aan de torsiestaven hangt het beste kunt meten als dat blad los is van de veerpoot en in onbelaste toestand is. Daarnaast leer je ook wat de minimale verstelgraad is van dit blad. Als je dat niet weet denk je snel dat het goed is maar doormiddel van draaien van de torsiesstaven kan je toch aardig fijn al bijregelen.

Ben dus tot op twee centimeter gekomen. Vandaag ga ik aan de slag met die twee boutjes.

Over die rubbers:
Volgens mij zijn er op dit moment drie mogelijkheden:
1. Origineel rubber. Volgens de specificaties alleen < 1967
2. Plastic. Bedoeld voor 68 en later (met een groot vraagteken mijnerzijds...)
3. Door derden gefabriceerde kunststukjes met lagers en vetnippels en al.

Ik heb dus nummer 1. besteld. Plastic (2) zag ik niet zitten, die lagers en vetnippels (3) leek mij te veel van het goede.
Ook aardig aan de prijs (> 250 euro). En zoals Marcel zegt voor normaal gebruik moet het goed genoeg zijn.
Als de huidige al 30-40 jaar meegaan...

Ben dus alleen benieuwd hoe de rubbers er uit gaan zien. De maten van 68 zijn niet anders, alleen hebben die van voor 67
extra uitstulpinkjes schijnt. Nou dat moeten we maar zien en anders schuren we die er wel af.

[Barwaut]

Even een update.

Vandaag weer aan de slag gegaan.
Was erg benieuwd naar die twee exentrische bouten midden op die draagplaat.
Achterin past een inbus sleutel alleen wel eentje van 12mm en mijn standaard setjes gaan maar tot 10
Maar niet voor 1 gat te vangen heb ik een bout genomen met kop 12 en die omgedraaid, een paar moeren er op en ik had mijn eigen gereedschap gefabriceerd.

Nou, die boutjes werken echt waar voor ze bedoeld zijn: Camber en Caster (spoor in/uit)
Je kan daarmee de draagarmen en dus die wielen aardig van positie veranderen MAAR ze zijn dus niet om de rijhoogte fijn te stellen Van alles geprobeerd maar het is zo. Ook wel logisch eigenlijk.

Dus maar weer terug naar de torsie staven. Een paar handboeken nagelezen en het blijkt dat ze inderdaad wel gelijk hebben.
Je moet gewoon heeeeeeeel precies de stand in graden meten en toepassen.
Basis is de onderrand van de deurpost.

Zo'n gradenboog heb je zeker nodig (zie hier onder)


Niet dat ik die heb. Maar ik had ondertussen zoveel standen uitgeprobeerd dat ik de boel uiteindelijk binnen 1 cm van elkaar heb gekregen. Meer moeite stop ik er nu niet in. Want de rubbers zijn zelf al minstens een halve centimeter uitgesleten en die aan de rijders kant nog meer dus het is al een enorm ongelijk verhaal.

Even wachten tot de nieuwe rubbers er zijn en op zoek naar wat gradenbogen.

Was wel enorm leerzaam maar ook enorm frustrerend af en toe...

[Marcel]

Een heel duidelijk boek is "The PORSCHE 912 handbook"



Er staat een mooie beschrijving van het verwisselen an de achterste torsierubbers :

[Barwaut]

Hey, bedankt.
Toch weer extra info...

[mv912]

Hallo Marcel en Barwaut,
Ik ben vorig jaar aan deze klus begonnen. De rubbers waren aardig ingedeukt. Ik heb zelf van Delrin ( een lagerkunststof die lijkt op nylon, maar niet onder vochtige omstandigheden uitzet ) nieuwe lagerbussen gedraaid. Ik kreeg de oude torsiestaven er niet uit. Deze heb ik door moeten slijpen. Bij ERPA heb ik dikkere 2e hands torsiestaven ( ik dacht 26 of 28 mm ) gehaald en ben daarna aan het monteren gegaan. Waarschijnlijk heb ik erg veel geluk gehad want ik heb de auto in 2 x recht gekregen. Ik heb wel een tabel bijgehouden van wat er gebeurde als ik aan de binnen of buitenkant de staaf 1 tand verdraaide. De juiste rijhoogte is m.i. niet zo belangrijk en maar net wat je wilt of mooi vindt. Belangrijker is het of de auto links en rechts even hoog staat. Hierna moet je inderdaad wel de auto opnieuw laten uitlijnen. (bij Profile, kosten ong. 50 euro)

Ik ben ook op zoek geweest naar de Clinometer. Deze wordt blijkbaar ook gebruikt voor het afstellen van een kanon ( waar GOOGLE al niet goed voor is). Ik kon geen leverancier vinden en ben uiteindelijk aan de gang gegaan met gradenboog en waterpas
Ik heb ook de bussen aan de voorwielophanging vervangen door Delrin. Dit is VEEEEEL makkelijker doordat je de voorspanning af kan stellen d.m.v. een bout aan de buitenkant.

Succes
Marcel V

[Barwaut]

Marcel V bedankt voor je bijdrage. Altijd leerzaam.
De voorkant is inderdaad een stuk makkelijker.

De rubbers heb ik binnen. Ik heb gewoon de 'rubberen' besteld die volgens de opgaven alleen voor 65-67 zijn maar ik kan er niets vreemds aan ontdekken. Ziet er allemaal goed uit, lekker zacht en soepel rubber.



Omdat ik dus (nog) geen graden meter heb ga ik het denk ik anders doen. Ik ga de afstand meten van de torsiebladen tot aan de grond. Vanuit een stationaire toestand moet dat goed te doen zijn denk ik.

Denk dat ik daar volgende week mee ga beginnen. Zal wel weer een dagje kosten want die rubbers moeten ook nog van de bladen af en dat schijnt ook al geen lekker karweitje te zijn....

[mv912]

Barwaut, ik heb net als jij ook de afstand gemeten van het blad tot de grond en dat werkte goed.
Bij vroege bouwjaren zit de rubberbus los, bij de latere bouwjaren is deze gevulcaniseerd. Dit was bij mij (bj 1969) het geval. Zoals je al schreef is dit een lastig karwei.
Ik heb daar een voorbeeld van gevonden op pelicanparts onder technical articles.
Succes,
Marcel V

[Marcel]

Vandaag sprak ik een monteur die regelmatig werkt aan auto's met torsievering. Hij vertelde me dat die gradenboog alleen noodzakelijk is om terug te gaan naar de fabrieksinsteling. Hij meet ook -net als jullie net beschreven- de arm t.o.v. een vast referentiepunt op het chassis. Het interesseert hem niet hoeveel graden de boog aangeeft, wél dat links en rechts gelijk afgesteld zijn ... Klinkt logisch

[Barwaut]

Zijn we weer.

De rubbers loshalen van de platen was eigenlijk vrij eenvoudig (ben ik nu zo handig, of ... Van Gaal...).
In een uurtje waren beide platen kaal.
Omdat er hier en daar toch wat verf af was heb ik ze maar helemaal schoongemaakt tot op het staal. Het lijkt er op dat de verf die er op zat wel van een hele goede kwaliteit is.

De bouten en moeren waren natuurlijk ook al 40 jaar 'on the road', dus ik heb alles naar de 'platerij' gebracht voor een laagje geel zink. Kwam er allemaal weer heel mooi vandaan. Zonde eigenlijk om weer de verven.
Maar wel veel geel onder de wagen. Ik had geen tijd en mogelijkheid om goede verf te zoeken. Maar ik heb dus de sluitplaat en de buis op de draagarmen gewoon weer zwart gespoten. We zien wel of we dat nog een keer goed doen. In ieder geval kan de boel niet roesten nu.

Vanochtend alles weer in elkaar gezet.
Van te voren alles al nagematen en met een bereking alles weer in elkaar gezet... Bijna goed. 1 kant moest nog een keer en toen stond alles even hoog. 1 mm verschil tussen links en rechts. Echter alles wel 6mm lager dan voorheen... Niet te laag maar eigenlijk zou ik het toch iets hoger willen hebben maar ik heb de moed nu niet om het weer uit elkaar te halen. Alhoewel ik daar wel vertrouwen in heb. (maar de boel moet toch nog een keer los... kom ik op terug... )

Wel heel veel geleerd.
Want wat blijkt... onze wagentjes zijn niet splinternieuw. Dus de torsiebladen precies evenhoog afstellen en daarmee verwachten dat het goed is lukt niet... Wat ik dus gedaan heb is ze allebei evenhoog afgesteld. Stand bekeken, en toen 1 zijde aangepast en dat gaat goed.

Het blijkt dus dat inderdaad een bepaalde aanpassing van de vrij hoogte van het torsieblad evenveel hoogte verschil geeft aan dezelfde kant. Dus blad 1cm dichter bij de grond is de auto 1cm hoger in stand.

Bijkomstigheid: de andere kant gaat ook omhoog en wel precies met de helft... Wel heel goed om te weten.

Daarnaast heb ik gemerkt dat je na elke aanpassing een rondje moet rijden om alles weer te laten 'zetten'. Want alleen omhoog krikken aanpassen en laten zakken gaat niet. Ik heb het getest nadat alles klaar was en alleen omhoog en omlaag geeft een tijdelijk verschil van wel ruim 2 cm.

Maandag ga ik naar de garage om de wielen te laten uitlijnen.

Maaaaaar waarom ik dit allemaal begonnen ben is nog niet opgelost . Toen ik alles uit elkaar had liggen kon ik goed zien dat de rubber bussen die aan de ophanging zitten van de 'bananen'-armen ook helemaal versleten waren. Dus die moeten nou ook nog... en daarvoor mag alles nog een keer los. Maar niet deze maand meer [] []

[Ronald]

Zo .. dat ziet er prachtig uit. Bling Bling

[Barwaut]

quote:Originally posted by Ronald

Zo .. dat ziet er prachtig uit. Bling Bling

Ja maar vergis je niet.
De bouten en moeren hadden echt deze kleur vanuit de fabriek.
Het blad moet zwart zijn ja...

[Ronald]

Ik vind het echt heel mooi, ik heb het ergens anders ook gezien.

Ik wist alleen niet dat alle bouten en moeren onder de auto orgineel geel verzinkt.